Terapia tkanek miękkich w skoliozie

Skolioza już od około 20 lat jest coraz częściej diagnozowaną wadą postawy – zarówno u dzieci, jak i młodzieży. Jest to nie tylko efektem rozwoju medycyny i idącą za tym, coraz szybciej postępującą klasyfikacją jednostek klinicznych, ale też – a może przede wszystkim – trybem współczesnego życia (brak aktywności fizycznej, postawa siedząca przez większość dnia) i jakością jedzenia (zbyt szybki wzrost, za mała siła mięśni grzbietu, zbyt giętkie kości). Chociaż znacząca większość przypadków skolioz diagnozowana jest jako mająca podłoże idiopatyczne (80 - 90%), to właśnie w sposobie obchodzenia się z własnym ciałem z największą pewnością upatrywać można pierwotnych przyczyn nieprawidłowej postawy. Niewielki procent zajmują skoliozy wrodzone, porażenne i funkcjonalne (związane z nierówną długością jednej nogi względem drugiej lub zaburzeniami prawidłowego ustawienia miednicy).

Czym właściwie jest skolioza? To coś znacznie więcej, niż po prostu skrzywienie kręgosłupa. Najczęstsza jej postać to kręgosłup wygięty w literę S, nierzadko występuje z miejscową rotacją kręgów. Może obejmować jednocześnie odcinek piersiowy kręgosłupa, wraz z jego lędźwiową częścią (skolioza obustronna, inaczej piersiowo - lędźwiowa), może występować tylko w odcinku piersiowym, tylko lędźwiowym lub tylko w odcinku szyjnym. Przy nawet niewielkim stopniu skrzywienia, możemy w prosty sposób sami wstępnie sprawdzić, czy mamy do czynienia właśnie ze skoliozą. Widoczny gołym okiem nierówny poziom obu ramion, uwypuklony łuk łopatkowo-żebrowy po jednej ze stron kręgosłupa przy pełnym skłonie, wystająca łopatka przy wyprostowanej pozycji stojącej, nierówne wcięcie w talii (po jednej stronie głębsze, po drugiej spłycone) – to lista najbardziej charakterystycznych objawów.

Skutecznych terapii skoliozy jest już dziś kilka, a jedną z nich jest terapia tkanek miękkich. Jest ona znaczącym elementem opracowanych w ostatnich dziesięcioleciach systemów terapeutycznych, które oferują działanie wielotorowe. Kluczowe znaczenie dla prawidłowej postawy mają przede wszystkim mięśnie grzbietowe, ale również mięśnie brzucha, szyi i barków, ponieważ to one kształtują kościec tułowia. Zbyt rozluźnione, przykurczone, zbite w twardą masę – każda dysfunkcja każdego mięśnia ma wpływ na to, czy kręgosłup lub żebra zostaną pociągnięte w którąś ze stron, a tym samym nienaturalnie skrzywione. Dlatego też terapia tkanek miękkich (mięśni i więzadeł) to jedna z podstaw profilaktyki i leczenia wad postawy. Najczęściej praktykowane techniki terapii tkanek miękkich polegają na energizacji mięśni, rozluźnianiu mięśni i powięzi, aktywnym rozluźnianiu nadmiernego napięcia w mięśniach oraz na rozluźnianiu pozycyjnym.

Energizacja mięśni likwiduje wzmożone napięcie mięśniowe, rożnego typu przykurcze (mięśniowe i łącznotkankowe), zastoje żylne i obrzęki, fizjologiczne osłabienie poszczególnych mięśni, spaktykę, jak również zmniejszoną ruchomość stawów, będącą wynikiem nieprawidłowego działania tkanek miękkich. Technika ta opiera się na wykorzystaniu wysiłku fizycznego pacjenta.

Rozluźnianie mięśni wraz z powięziami opiera się na usuwaniu napięć spowodowanych zaburzeniami powięzi, co prowadzić może do nadmiernego napięcia mięśniowego, a to z kolei powoduje pociąganie struktur kostnych w niewłaściwych kierunkach, tym samym sprzyjając ich zniekształcaniu. W tym typie terapii pacjent nie jest zaangażowany w żaden ruch ani aktywność.

Aktywne rozluźnianie napięcia w mięśniach to technika, która polega na stałym uciskaniu bolesnej tkanki (można ją również zablokować) i jednoczesnym jej rozciąganiu. Można to przeprowadzić na kilka sposobów. Metoda pasywna wymaga od terapeuty utrzymywania nacisku na odpowiednią tkankę i poruszania leczoną częścią ciała jednocześnie. W metodzie aktywnej w odciążaniu stawu terapeuta jedynie uciska tkankę, natomiast pacjent sam wykonuje ruchy rozciągające. Metoda aktywna w pozycji odciążenia stawu zwykle stosowana jest na samym końcu procesu terapeutycznego i jest jedną z najbardziej efektywnych, jeśli chodzi o przywracanie pełnej sprawności tkanek.

Rozluźnianie pozycyjne opiera się na metodzie Jonesa. Mówi ona, że staw w ustawiony w maksymalnie najbardziej rozluźnionej pozycji, która utrzymana jest przez minimum 20 sekund, maksymalnie do dwóch minut, zyskuje ogromną poprawę ruchomości, a bolesność znacząco się zmniejsza. Podstawą tej metody terapeutycznej jest fakt, że ułożenie stawu w najbardziej dogodnej dla niego pozycji rozluźnienia powoduje, że mięśnie hipertoniczne rozkurczają się samoistnie.

Terapia Bowena jest jednym z najlepszych przykładów wyżej wspomnianych terapii. Jest to delikatna i bezbolesna metoda holistyczna, dedykowana wszelkim zaburzeniom i nieprawidłowościom funkcjonalnym tkanek miękkich, której działanie skutecznie przywraca zdrowie i sprawność ruchową. Doskonała dla wszystkich grup wiekowych u pacjentów ze zdiagnozowaną skoliozą idiopatyczną.